สิ่งพิเศษของพลอย หรือเราจะเรียกว่าปรากฏการณ์พิเศษทางธรรมชาติของพลอยบางเม็ดก็ได้

พลอยแต่ละชนิด จะสามารถเกิดปรากฏการณ์พิเศษทางธรรมชาติได้ 8 ลักษณะ ด้วยกัน ซึ่งชนิดเดียวกันก็จะมีมากหรือน้อยหรือมีได้แค่บางเม็ดเท่านั้น ปรากฎกรณ์ทั้ง 8 ลักษณะจะมีดังนี้

1. ปรากฏการณ์ตาแมว หรือที่บางคนเรียกทับศัพท์ว่าแคทอาย (Chatoyancy) เกิดจากตำหนิรูปเส้นเข็ม ที่อยู่ภายในระนาบเดียวกัน เมื่อแสงสะท้อนผ่าน ทำให้เกิดเส้นพาด ผ่านตัวพลอย 1 เส้น เช่น ไพฑูรย์ตาแมว ทับทิมตาแมว
2. ปรากฏการณ์สาแหรก (Asterism หรือ Star) เกิดจากตำหนิรูปเส้นเข็มที่มีมากกว่า 1 ระนาบ เมื่อแสงสะท้อนผ่าน ทำให้เกิดเส้นพาดผ่าน ตัวพลอยมากกว่า 1 เส้น ทับกันจนมีลักษณะคล้ายดาวเช่น ทับทิมสตาร์
3. ปรากฏการณ์ (Aventuresence) ซึ่งเกิดจากแผ่น ของธาตุบางชนิด เมื่อแสงส่องผ่าน จะเกิดเป็นเกล็ดระยิบระยับ เช่น Sunstone
4. ปรากฏการณ์เปลี่ยนสี (Colour Change) พลอยจะเปลี่ยนสี ภายใต้ต้นกำเนิดแสงที่ต่างกัน เช่น Alexandrite
5. ปรากฏการณ์เล่นสี (Play of Colour) ปรากฎการณ์ชนิดนี้บางทีจะไม่มีสีที่เหมือนกัน และมูลค่าก็ขึ้นอยู่กับความสวยของสีนั้นๆด้วย จะพบได้ในพลอยจำพวก โอปอล
6. ปรากฏการณ์ (Adularescence) จะมีลักษณะเป็นแผ่นสีขาว ลอยอยู่บนผิวพลอยบางชนิด เช่น พลอยมุกดาหาร หรือมูนสโตน 
7. ปรากฏการณ์ (Labradoresence) มีลักษณะเป็นแผ่น สีฟ้าปนเขียวลอยอยู่บนผิวพลอย เช่น Labradorite
8. ปรากฏการณ์ (Orient) ซึ่งเป็นลักษณะของสีเหลือบรุ้ง ที่พบเห็นได้บนเปลือกหอยมุก หรือไข่มุก